Stany Zjednoczone, Murzyni, zabójstwa, kara śmierci i odstraszanie

Z Henryk Dąbrowski
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
30.01.2016




Not in my name.png




Murzyni i wskaźnik zabójstw


Murzyni w Stanach Zjednoczonych stanowią obecnie ok. 12,6% społeczeństwa[1], ale wśród zidentyfikowanych zabójców jest ich ponad 50%.


Alexia Cooper i Erica L. Smith[2] podają za lata 1980 – 2008 liczbę 52,5% wszystkich zidentyfikowanych zabójców, zaś James Alan Fox i Marianne W. Zawitz[3] podają za lata 1976 – 2005 liczbę 52,2% (przy średnim odsetku Murzynów w społeczeństwie 12,3%).


Najnowsze dane przedstawiliśmy w tabeli, która została sporządzona na podstawie statystyk kryminalnych udostępnianych przez FBI[4] i przedstawia procent białych i czarnych sprawców zabójstw wśród zidentyfikowanych zabójców w latach 2005 – 2014. Oznaczenia:

Inni – zabójcy o znanej rasie, ale różnej od białej lub czarnej
Nieznani – zabójcy, których rasy nie zdołano ustalić
Tylko znani – łączna liczba zabójców o znanej rasie
Wszyscy – łączna liczba wszystkich zabójców
Biali / Znani – procentowy udział białych zabójców wśród wszystkich zabójców o znanej rasie (podobnie dla rasy czarnej)


  2005[5] 2006[6] 2007[7] 2008[8] 2009[9] 2010[10] 2011[11] 2012[12] 2013[13] 2014[14]  Razem 
Biali 5452 5339 5278 5334 5286 4849 4729 4582 4396 4367 49612
Czarni 6379 6843 6463 5943 5890 5770 5486 5531 5375 5173 58853
Inni 299 295 245 273 245 251 256 240 249 225 2578
Nieznani 4899 4922 5054 4727 4339 4224 4077 4228 4112 4132 44714
Tylko znani 12130 12477 11986 11550 11421 10870 10471 10353 10020 9765 111043
  Wszyscy   17029 17399 17040 16277 15760 15094 14548 14581 14132 13897 155757
Biali / Znani 44,9 42,8 44,0 46,2 46,3 44,6 45,2 44,3 43,9 44,7 44,7
Czarni / Znani 52,6 54,8 53,9 51,5 51,6 53,1 52,4 53,4 53,6 53,0 53,0


Obserwowane zróżnicowanie rasowe liczby morderców (w odniesieniu do całych Stanów Zjednoczonych) pozwala przypuszczać, że wskaźnik morderstw w poszczególnych stanach powinien być skorelowany dodatnio z odsetkiem ludności czarnej w danym stanie. Niech x oznacza odsetek Murzynów, zaś y ilość zabójstw na milion mieszkańców w ustalonym stanie. Znając wartości xy dla wszystkich stanów USA hipotezę tę możemy łatwo zweryfikować.


Korzystając z ogólnie dostępnych informacji o strukturze rasowej w poszczególnych stanach USA[15] oraz informacji o liczbie zabójstw popełnionych w USA z podziałem na stany[16], możemy bez trudu sporządzić przedstawioną niżej tabelę zawierającą dane z 2010 roku.


Stan Ludność Murzyni lub Murzyni w połączeniu z innymi rasami Tylko Murzyni Liczba zabójstw Wskaźnik zabójstw na milion mieszkańców
(y)
Liczba procent całkowitej populacji Liczba procent całkowitej populacji
(x)
 
Alabama (AL) 4779736 1281118 26,80 1251311 26,18 273 57,12
Alaska (AK) 710231 33150 4,67 23263 3,28 31 43,65
Arizona (AZ) 6392017 318665 4,99 259008 4,05 409 63,99
Arkansas (AR) 2915918 468710 16,07 449895 15,43 138 47,33
Connecticut (CT) 3574097 405600 11,35 362296 10,14 130 36,37
Dakota Południowa (SD) 814180 14705 1,81 10207 1,25 23 28,25
Dakota Północna (ND) 672591 11086 1,65 7960 1,18 10 14,87
Delaware (DE) 897934 205923 22,93 191814 21,36 48 53,46
Floryda (FL) 18801310 3200663 17,02 2999862 15,96 987 52,50
Georgia (GA) 9687653 3054098 31,53 2950435 30,46 558 57,60
Hawaje (HI) 1360301 38820 2,85 21424 1,57 24 17,64
Idaho (ID) 1567582 15940 1,02 9810 0,63 21 13,40
Illinois (IL) 12830632 1974113 15,39 1866414 14,55 706 55,02
Indiana (IN) 6483802 654415 10,09 591397 9,12 292 45,04
Iowa (IA) 3046355 113225 3,72 89148 2,93 39 12,80
Kalifornia (CA) 37253956 2683914 7,20 2299072 6,17 1809 48,56
Kansas (KS) 2853118 202149 7,09 167864 5,88 100 35,05
Karolina Południowa (SC) 4625364 1332188 28,80 1290684 27,90 280 60,54
Karolina Północna (NC) 9535483 2151456 22,56 2048628 21,48 476 49,92
Kentucky (KY) 4339367 376213 8,67 337520 7,78 187 43,09
Kolorado (CO) 5029196 249812 4,97 201737 4,01 120 23,86
Luizjana (LA) 4533372 1486885 32,80 1452396 32,04 510 112,50
Maine (ME) 1328361 21764 1,64 15707 1,18 24 18,07
Maryland (MD) 5773552 1783899 30,90 1700298 29,45 430 74,48
Massachusetts (MA) 6547629 508413 7,76 434398 6,63 210 32,07
Michigan (MI) 9883640 1505514 15,23 1400362 14,17 567 57,37
Minnesota (MN) 5303925 327548 6,18 274412 5,17 96 18,10
Missisipi (MS) 2967297 1115801 37,60 1098385 37,02 208 70,10
Missouri (MO) 5988927 747474 12,48 693391 11,58 420 70,13
Montana (MT) 989415 7917 0,80 4027 0,41 26 26,28
Nebraska (NE) 1826341 98959 5,42 82885 4,54 54 29,57
Nevada (NV) 2700551 254452 9,42 218626 8,10 158 58,51
New Hampshire (NH) 1316470 21736 1,65 15035 1,14 13 9,87
New Jersey (NJ) 8791894 1300363 14,79 1204826 13,70 371 42,20
Nowy Jork (NY) 19378102 3334550 17,21 3073800 15,86 866 44,69
Nowy Meksyk (NM) 2059179 57040 2,77 42550 2,07 142 68,96
Ohio (OH) 11536504 1541771 13,36 1407681 12,20 476 41,26
Oklahoma (OK) 3751351 327621 8,73 277644 7,40 195 51,98
Oregon (OR) 3831074 98479 2,57 69206 1,81 91 23,75
Pensylwania (PA) 12702379 1507965 11,87 1377689 10,85 657 51,72
Rhode Island (RI) 1052567 77754 7,39 60189 5,72 29 27,55
Teksas (TX) 25145561 3168469 12,60 2979598 11,85 1249 49,67
Tennessee (TN) 6346105 1107178 17,45 1057315 16,66 357 56,25
Utah (UT) 2763885 43209 1,56 29287 1,06 53 19,18
Vermont (VT) 625741 9343 1,49 6277 1,00 7 11,19
Waszyngton (WA) 6724540 325004 4,83 240042 3,57 152 22,60
Wirginia (VA) 8001024 1653563 20,67 1551399 19,39 369 46,12
Wirginia Zachodnia (WV) 1852994 76945 4,15 63124 3,41 62 33,46
Wisconsin (WI) 5686986 403527 7,10 359148 6,32 155 27,26
Wyoming (WY) 563626 7285 1,29 4748 0,84 8 14,19
Dystrykt Kolumbii 601723 314352 52,24 305125 50,71 132 219,37
USA 308745538 42020743 13,61 38929319 12,61 14748 47,77

Kolorem czerwonym oznaczono stany, w których kara śmierci została zniesiona. Ponieważ kara śmierci nie jest stosowana w Dystrykcie Kolumbii (stolicy Stanów Zjednoczonych), to również został on oznaczony kolorem czerwonym. Kolorem zielonym oznaczono stany, w których kara śmierci obowiązuje.



Do przedstawionej niżej analizy wykorzystaliśmy dane zawarte w kolumnach 6 i 8 powyższej tabeli, czyli dotyczy ona tylko osób deklarujących się w USA jako Black lub African American. Podkreślmy, że wykorzystanie do analizy danych z kolumn 4 i 8 daje rezultat analogiczny[17] (nawet nieco silniejszy). Oczywiście ostatni wiersz przedstawia dane dla całych Stanów Zjednoczonych i nie należy go uwzględniać przy obliczeniach.


Obliczenia wykonaliśmy korzystając z funkcji REGLINP() arkusza kalkulacyjnego[18]. Łatwo znajdujemy, że dane zawarte w kolumnach 6 i 8 tabeli tabeli są skorelowane i powiązane funkcją liniową następującej postaci

y = 2.4(±0.5)·x + 19(±8)
         
korelacja = 0.806

Podane błędy współczynników są równe podwojonej wartości odchylenia standardowego dla każdego z nich, co oznacza, że rzeczywista wartość współczynników mieści się w podanym przedziale z prawdopodobieństwem większym od 0,95[19]. Czytelnik powinien zwrócić uwagę na bardzo wysoki stopień korelacji przedstawionych danych, bowiem współczynnik korelacji r = 0.806.

Jeśli sporządzimy wykres i przedstawimy na nim dane z tabeli oraz wyliczoną prostą regresji, to otrzymamy niezwykle czytelny obraz sytuacji


Rys.1 Wskaźnik zabójstw na milion mieszkańców i procent Murzynów dla stanów w USA


Wartości na osi poziomej odpowiadają procentowemu udziałowi Murzynów w całkowitej populacji, zaś na osi pionowej mamy wartości wskaźnika zabójstw (na milion mieszkańców). Zielone i czerwone kwadraty tworzą przedstawienie graficzne danych zawartych w kolumnach 6 i 8 wypisanej wyżej tabeli. Zielone kwadraty przedstawiają dane dla stanów z karą śmierci, zaś czerwonymi kwadratami oznaczyliśmy dane dla stanów, w których kara śmierci została zniesiona. Prosta o kolorze niebieskim jest prostą regresji, wyliczoną przez zastosowanie zwykłej regresji liniowej.


Przeprowadzona analiza pozwala wyciągnąć następujące wnioski:

  • obserwowana dysproporcja rasowa wśród zidentyfikowanych morderców nie jest przypadkowa (np. spowodowana wyjątkowymi, brutalnymi warunkami życia Murzynów w jednym ze stanów), ale jest powszechna i występuje we wszystkich stanach USA (zobacz Dodatek)
  • kara śmierci została zniesiona głównie w stanach o niewielkim odsetku Murzynów (powyżej 16% mamy tylko jeden stan bez kary śmierci – Maryland oraz Dystrykt Kolumbii)
  • w USA rasa czarna jest zdecydowanie bardziej agresywna niż rasa biała


Ostatni wniosek jest dla nas bardzo ważny. Czytelnik zapewne pamięta następujące stwierdzenie z artykułu Morderstwa, egzekucje, odstraszanie – amerykański eksperyment[20]


(...) okres destabilizacji jest kluczowy dla badań efektu odstraszającego, bowiem efekty gwałtownego zmniejszenia represyjności systemu karnego, następnie zniesienia kary śmierci i w końcu jej przywrócenia są na tyle duże, że wpływy innych czynników na liczbę popełnianych zabójstw nie są w stanie zakryć odstraszającego efektu kary śmierci.


Inaczej mówiąc, efekt odstraszający należy badać analizując nietypowe sytuacje. Z tego punktu widzenia istnienie w USA rasy dostatecznie licznej statystycznie (ok. 13%), której przedstawiciele stanowią ponad 50% wszystkich zidentyfikowanych morderców, jest dla nas bardzo korzystne. Możemy bowiem oczekiwać, że dla tej niezwykle agresywnej populacji reakcje na obecność kary śmierci lub jej brak będą najbardziej widoczne. Nasze przypuszczenie sprawdzimy wykonując osobną analizę dla stanów z karą śmierci i osobną analizę dla stanów bez kary śmierci.



 

Stany bez kary śmierci


Rys.2 Wskaźnik zabójstw na milion mieszkańców i procent Murzynów dla stanów bez kary śmierci


Wartości na osi poziomej odpowiadają procentowemu udziałowi Murzynów w całkowitej populacji, zaś na osi pionowej mamy wartości wskaźnika zabójstw (na milion mieszkańców). Czerwone kwadraty przedstawiają dane dla stanów, w których kara śmierci została zniesiona. Prosta o kolorze niebieskim jest prostą regresji, wyliczoną przez zastosowanie zwykłej regresji liniowej. Wynik obliczeń jest następujący

y = 3.4(±0.8)·x + 11(±12)
         
korelacja = 0.907

Zwróćmy uwagę na niemal pełną korelację danych!



 

Stany z karą śmierci


Rys.3 Wskaźnik zabójstw na milion mieszkańców i procent Murzynów dla stanów z karą śmierci


Wartości na osi poziomej odpowiadają procentowemu udziałowi Murzynów w całkowitej populacji, zaś na osi pionowej mamy wartości wskaźnika zabójstw (na milion mieszkańców). Zielone kwadraty przedstawiają dane dla stanów, w których obowiązuje kara śmierci. Prosta o kolorze niebieskim i krzywa o kolorze czerwonym są krzywymi regresji, wyliczonymi przez zastosowanie zwykłej regresji liniowej.


W przypadku stanów z karą śmierci zbadaliśmy dwa modele, stosując w obydwu przypadkach ten sam sposób analizy. Otrzymaliśmy następujące rezultaty


y = 1.5(±0.5)·x + 27(±8)
         
korelacja = 0.754
y = 13(±4)·log(x) + 20(±9)
         
korelacja = 0.788


Zwróćmy uwagę na wysoką korelację danych.



 

Wnioski


W przypadku stanów bez kary śmierci stwierdzamy, bardzo szybki wzrost wskaźnika zabójstw w funkcji procentowego wzrostu populacji Murzynów. Ten wzrost jest opisywany funkcją 3,4x + 11. W przypadku stanów, które utrzymały karę śmierci, wzrost wskaźnika zabójstw jest dużo bardziej powolny i jest opisywany wzorem 1,5x + 27. Co więcej, wzrost ten może być równie dobrze (a nawet nieco lepiej – porównaj współczynniki korelacji) opisany znacznie wolniej rosnącą funkcją logarytmiczną, a wzór przyjmuje wtedy postać 13·log(x) + 20.


Uzyskane rezultaty możemy też porównać z funkcją 2,4x + 19, uzyskaną przy analizie wszystkich stanów. Widzimy, że

  • w stanach bez kary śmierci wskaźnik zabójstw w funkcji procentowego udziału Murzynów w całkowitej populacji rośnie wyraźnie szybciej, bowiem funkcja 3,4x + 11 rośnie zdecydowanie szybciej niż funkcja 2,4x + 19
  • w stanach, w których kara śmierci jest stosowana wskaźnik zabójstw w funkcji procentowego udziału Murzynów w całkowitej populacji rośnie wyraźnie wolniej, bowiem funkcja 1,5x + 27 rośnie zdecydowanie wolniej niż funkcja 2,4x + 19


Uzyskany rezultat jest niezwykle cennym, bezpośrednim i wręcz namacalnym dowodem na bardzo silny odstraszający efekt kary śmierci oraz realne korzyści płynące ze stosowania tej kary. Różnica rozpatrywanych funkcji pozwala obliczyć jak wiele osób możemy uratować stosując karę śmierci. A może Czytelnik sądzi, że te statystyczne osoby nie istnieją? Istnieją, te osoby naprawdę istnieją i naprawdę możemy ocalić ich życie[21].



Ich niepotrzebna śmierć obciąża sumienie każdego przeciwnika kary śmierci.



Nigdy nie zapominajmy, że dla przeciwników kary śmierci śmierć niewinnych osób nie była, nie jest i nigdy nie będzie problemem. Nie jest problemem śmierć ofiary i nie stanowi problemu śmierć tych, których moglibyśmy ocalić stosując karę śmierci. Uważam, że przeciwnicy kary śmierci cierpią na pewien defekt psychiki, który jest w rzeczywistości bardzo podobny do defektu psychiki morderców. Proszę nie lekceważyć tych słów – ja nie potrafię w inny sposób wyjaśnić następujących faktów

  • całkowita obojętność przeciwników kary śmierci na los ofiar oraz gotowość bezgranicznego i absolutnego wspierania morderców (pamiętam bardzo dobrze to haniebne i obłudne hasło: Not In My Name[22] – gdzie oni byli, gdy morderca zabijał ofiarę i gdzie oni będą, gdy po wyjściu z więzienia zabije kolejną?)
  • przeciwnicy kary śmierci wykazują całkowity brak zahamowań w dążeniu do celu – uważają, że dopuszczalne jest każde kłamstwo i każda manipulacja
  • całkowita obojętność przeciwników kary śmierci wobec faktu, że decyzje podjęte na podstawie nieudowodnionego domniemania (o jednakowym odstraszaniu kary śmierci i kary dożywotniego więzienia) mogą skutkować śmiercią wielu niewinnych osób
  • przeciwnicy kary śmierci pozostają całkowicie obojętni na śmierć niewinnych ludzi, gdy katem jest zwolniony z więzienia, decyzją sądu, morderca
  • używanie przez przeciwników kary śmierci zdumiewającego argumentu: przecież każdy może być mordercą...



 

Dylemat szubienicy[23]


Zauważmy na koniec, że:

  1. przeciwnicy kary śmierci twierdzą, że kara śmierci nie odstrasza bardziej niż kara dożywotniego więzienia, zatem z punktu widzenia Murzynów stany stosujące karę śmierci i stany które z niej zrezygnowały niczym się nie różnią
  2. ponieważ nie nie ma powodów, aby twierdzić, że Murzyni w jednych stanach są szczególnie agresywni, a inne stany zamieszkują Murzyni szczególnie łagodni, to możemy założyć, że rozkład agresywności Murzynów w stanach USA jest równomierny


Jeśli powyższe założenia są prawdziwe, to dlaczego wykresy na rysunkach 2 i 3 są zupełnie odmienne?

Kiedy chronimy życie winnych, to dajemy w zamian życie niewinnych ludzi[24]. Czy zdecydujesz się odebrać życie mordercy, aby ocalić życie wielu niewinnych?










 

Dodatek


Poniżej podajemy dane dotyczące rasy morderców dla kilku stanów USA. Należy zauważyć, że w przypadku danych stanowych jedynie dane wieloletnie mają dużą wartość. Zmniejszona liczebność próby natychmiast przekłada się na wzrost wahań uzyskanych wyników. W wyszczególnionych latach dla przedstawionych stanów odsetek Murzynów wśród morderców o znanej rasie zmieniał się w znacznym zakresie: Alabama: 54,8% - 76,2%, Minnesota: 34,4% - 57,9%, Iowa: 10,4% - 45,7%. Mimo tych wahań, nawet najmniejszy znaleziony odsetek i tak znaczne przekraczał odsetek Murzynów mieszkających w badanym stanie.


Stan Alabama[25] (ludność: 4,78 mln, 26,2% Murzynów w 2010, obowiązuje kara śmierci, wskaźnik zabójstw na milion mieszkańców 57,1)


  2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Razem
Biali 119 86 66 65 60 47 64 87 62 66 51 36 63 70 57 999
Czarni 148 142 131 116 126 154 150 192 180 155 108 64 104 136 128 2034
Inni 3 1 2 1 0 1 1 1 1 1 2 0 0 0 0 14
Nieznani 112 120 96 115 96 129 138 111 99 96 94 211 158 136 85 1796
Tylko znani 270 229 199 182 186 202 215 280 243 222 161 100 167 206 185 3047
  Wszyscy   382 349 295 297 282 331 353 391 342 318 255 311 325 342 270 4843
Biali / Znani 44,1 37,6 33,2 35,7 32,3 23,3 29,8 31,1 25,5 29,7 31,7 36,0 37,7 34,0 30,8 32,8
Czarni / Znani 54,8 62,0 65,8 63,7 67,7 76,2 69,8 68,6 74,1 69,8 67,1 64,0 62,3 66,0 69,2 66,8



Stan Minnesota[26] (ludność: 5,3 mln, 5,2% Murzynów w 2010, kara śmierci została zniesiona w 1911, wskaźnik zabójstw na milion mieszkańców 18,1)


  2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Razem
Biali 72 45 41 59 37 32 39 44 45 23 21 29 26 36 30 579
Czarni 45 36 60 56 71 76 60 53 66 37 36 33 39 48 32 748
Inni 14 17 20 37 20 26 8 11 3 13 11 6 7 15 11 219
Nieznani 27 21 30 10 16 24 28 17 23 14 25 15 22 24 17 313
Tylko znani 131 98 121 152 128 134 107 108 114 73 68 68 72 99 73 1546
  Wszyscy   158 119 151 162 144 158 135 125 137 87 93 83 94 123 90 1859
Biali / Znani 55,0 45,9 33,9 38,8 28,9 23,9 36,4 40,7 39,5 31,5 30,9 42,6 36,1 36,4 41,1 37,5
Czarni / Znani 34,4 36,7 49,6 36,8 55,5 56,7 56,1 49,1 57,9 50,7 52,9 48,5 54,2 48,5 43,8 48,4



Stan Iowa[27] (ludność: 3 mln, 2,9% Murzynów w 2010, kara śmierci została zniesiona w 1965, wskaźnik zabójstw na milion mieszkańców 12,8)


  1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Razem
Biali 48 44 38 48 29 49 35 39 41 30 33 48 18 37 25 562
Czarni 18 15 5 16 5 12 10 25 16 23 15 8 16 19 12 215
Inni 5 5 5 5 5 1 2 1 3 2 0 0 1 1 2 38
Nieznani 0 0 2 0 0 0 0 1 0 0 6 0 0 1 0 10
Tylko znani 71 64 48 69 39 62 47 65 60 55 48 56 35 57 39 815
  Wszyscy   71 64 50 69 39 62 47 66 60 55 54 56 35 58 39 825
Biali / Znani 67,6 68,8 79,2 69,6 74,4 79,0 74,5 60,0 68,3 54,5 68,8 85,7 51,4 64,9 64,1 69,0
Czarni / Znani 25,4 23,4 10,4 23,2 12,8 19,4 21,3 38,5 26,7 41,8 31,3 14,3 45,7 33,3 30,8 26,4








 

Przypisy

  1. Wikipedia, Demography of the United States, (LINK)
  2. Alexia Cooper and Erica L. Smith, Homicide Trends in the United States, 1980-2008, BJS, (LINK), tabela 7, strona 12
  3. James Alan Fox and Marianne W. Zawitz, Homicide trends in the United States, BJS, (LINK), zobacz: Victims and Offenders by Demographic Group, 1976-2005
  4. FBI, Crime Statistics, (LINK)
  5. FBI, Crime in the United States, 2005, Murder Offenders by Age, Sex, and Race, (LINK), (XLS)
  6. FBI, Crime in the United States, 2006, Murder Offenders by Age, Sex, and Race, (LINK), (XLS)
  7. FBI, Crime in the United States, 2007, Murder Offenders by Age, Sex, and Race, (LINK), (XLS)
  8. FBI, Crime in the United States, 2008, Murder Offenders by Age, Sex, and Race, (LINK), (XLS)
  9. FBI, Crime in the United States, 2009, Murder Offenders by Age, Sex, and Race, (LINK), (XLS)
  10. FBI, Crime in the United States, 2010, Murder Offenders by Age, Sex, and Race, (LINK), (XLS)
  11. FBI, Crime in the United States, 2011, Murder Offenders by Age, Sex, and Race, (LINK), (XLS)
  12. FBI, Crime in the United States, 2012, Murder Offenders by Age, Sex, and Race, (LINK), (XLS)
  13. FBI, Crime in the United States, 2013, Murder Offenders by Age, Sex, and Race, (LINK), (XLS)
  14. FBI, Crime in the United States, 2014, Murder Offenders by Age, Sex, and Race, (LINK), (XLS)
  15. US Census 2010, Census Interactive Population Search, (LINK), (PDF), Tabela 5, (CSV)
  16. FBI, Crime in the United States, 2010, Crime in the United States by State, (LINK), (XLS)
  17. Pojęcie „rasa pojedyncza lub w połączeniu” (ang. race alone or in combination) obejmuje osoby, które zgłosiły jedną rasę (np. Black lub African American) oraz osoby, które zgłosiły tę rasę w połączeniu z jedną lub kilkoma innymi podstawowymi rasami (White, Black lub African American, American Indian i Alaska Native, Native Hawaiian i Other Pacific Islander albo Some Other Race).
  18. Zobacz przypisy 8 - 15 do artykułu Morderstwa, egzekucje, odstraszanie - amerykański eksperyment, (LINK)
  19. Wikipedia, Odchylenie standardowe, (LINK)
  20. Henryk Dąbrowski, Morderstwa, egzekucje, odstraszanie - amerykański eksperyment, (LINK)
  21. Henryk Dąbrowski, Czy kara śmierci ratuje życie?, (LINK)
  22. Kiedy przeciwnicy kary śmierci mówią do państwa „Ja nie pozwalam ci zabijać w moim imieniu”, to jednocześnie mówią do morderców „Możesz zabijać w swoim imieniu tak długo, jak długo ja mam pretekst do nie angażowania się.”, Edward I. Koch, Death and Justice: How Capital Punishment Affirms Life, (LINK)
  23. Wikipedia, Dylemat wagonika, (LINK)
  24. Edward I. Koch, Death and Justice: How Capital Punishment Affirms Life, (LINK)
  25. Alabama Law Enforcement Agency, Crime In Alabama Reports – Crime in Alabama, (LINK)
  26. Minnesota Department of Public Safety, Criminal Justice Data Reporting – Uniform Crime Reports, (LINK)
  27. Iowa Department of Public Safety, Iowa Uniform Crime Report, (LINK)